ભારતીય સંસ્કૃતિમાં આવા અસંખ્ય રિવાજો છે જેનો મુખ્ય હેતુ જીવનને વધુ સારું બનાવવાનો હોય છે. તેમાંથી એક રિવાજ છે જેને ચરણસ્પર્શ નામ આપવામાં આવ્યું છે. ઘરમાં કે બહાર આપણાથી મોટી ઉંમરના લોકોના ચરણ સ્પર્શ કરવા.
આ એક એવી આદત હતી જે બાળકોમાં શરૂઆતથી જ કેળવવામાં આવી હતી. જેમાં આ સંસ્કાર આપવામાં આવ્યા હતા કે ઘરના તમામ વડીલો જેમ કે માતા-પિતા કે અન્ય કોઈ વડીલ, સવારે ઉઠીને તેમના ચરણ સ્પર્શ કરવા જ જોઈએ. ત્યાર બાદ જ કોઈપણ કામ શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું.
આ એક એવી આદત હતી જે જીવનભર રહી અને તેનાથી ઘણા ફાયદા પણ થયા છે. ધર્મ અનુસાર કે જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અનુસાર આ આદતના ઘણા ફાયદા જોવા મળ્યા છે. ચાલો આ લેખમાં વડીલોના ચરણ સ્પર્શના ફાયદાઓ વિશે જાણીએ .
શા માટે વડીલોના ચરણ સ્પર્શ થાય છે
હિન્દુ ધર્મમાં લોકો વડીલોના ચરણ સ્પર્શ કરે છે કારણ કે આ પરંપરા વૈદિક કાળથી ચાલી આવી રહી છે. હિન્દુ ધર્મમાં વડીલોના ચરણ સ્પર્શ એ આદર વ્યક્ત કરવાની એક રીત છે, તેને ચરણસ્પર્શ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
વડીલોના ચરણ સ્પર્શ કરવાથી વ્યક્તિએ તેના પરિવાર માટે જે મૂલ્યો શીખ્યા છે તે પણ દર્શાવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યારે આપણે વડીલોના ચરણ સ્પર્શ કરીએ છીએ તો તેના બદલામાં આપણને આપણા વડીલોના આશીર્વાદ મળે છે. આ એવા મૂલ્યો છે જે બાળપણમાં શીખવવામાં આવે છે જેનું આપણે જીવનભર પાલન કરીએ છીએ.
પગને સ્પર્શ કરવાના ફાયદા
જ્યારે આપણે વડીલોના ચરણ સ્પર્શ કરીએ ત્યારે આપણને તેમના આશીર્વાદ મળે છે અને હંમેશા તેમનો આદર કરીએ છીએ. જો આપણે સ્વાસ્થ્ય વિશે વાત કરીએ તો તે એક કસરત જેવું છે. પરંતુ પગને સ્પર્શ કરવાની એક રીત એ છે કે સંપૂર્ણપણે નીચે નમવું અને વડીલોના પગના અંગૂઠાને સ્પર્શ કરવો, જેથી વ્યક્તિ આ કસરતનો સંપૂર્ણ લાભ મેળવી શકે.
વિજ્ઞાનની દૃષ્ટિએ ઊર્જાનો પ્રવાહ પણ ઉપરથી નીચે સુધી હોય છે. જેમને આપણા દ્વારા આદર આપવામાં આવે છે તેમના ચરણ સ્પર્શ કરવાથી તેમની સકારાત્મક ઉર્જા આપણા શરીરમાં પ્રવેશે છે અને આપણને સંપૂર્ણ લાભ મળે છે.
શા માટે નમવું અને ચરણ સ્પર્શ કરવો જરૂરી છે
વિજ્ઞાન અનુસાર આપણા શરીરમાં ઉર્જાનો નકારાત્મક અને સકારાત્મક પ્રવાહ હોય છે. શરીરનો ડાબો અડધો ભાગ નકારાત્મક પ્રવાહ પ્રસારિત કરે છે અને જમણો અડધો ભાગ હકારાત્મક પ્રવાહ પ્રસારિત કરે છે.
બંને ભાગો એકસાથે સકારાત્મક અથવા નકારાત્મકના સર્કિટ કાર્યને પૂરું કરે છે. આમ, સલાહ આપવામાં આવે છે કે પગને સ્પર્શ કરતી વખતે આપણે હાથ ક્રોસ કરવા જોઈએ. જ્યારે આપણે કોઈ વડીલના પગને સ્પર્શ કરીએ ત્યારે તેમના હાથ અને અંગૂઠા દ્વારા શરીરમાં ઉર્જાનો સંચાર થાય છે.
પગને સ્પર્શ કરવાની સાચી રીત
કોઈ વડીલ અથવા આદરણીય વ્યક્તિના પગને સ્પર્શ કરવા માટે, તમારે તમારા ઘૂંટણને વાળ્યા વિના અને તમારા હાથને આગળ લંબાવ્યા વિના, તમારી ઉપરના શરીરને તેમની સામે વાળવું જોઈએ.
હાથને સમાંતર રાખો અને એવી રીતે ફેલાવો કે તમારો જમણો હાથ તેના ડાબા પગને સ્પર્શે અને તમારો ડાબો હાથ તેના જમણા પગને સ્પર્શે. આ પછી વડીલે તેમના જમણા હાથથી તમારા માથા ઉપર સ્પર્શ કરવો જોઈએ અને તમને આશીર્વાદ આપવા જોઈએ.
પગને સ્પર્શ કરવાના સ્વાસ્થ્ય લાભો
ભારતીય વિદ્વાનો અનુસાર, પગને સ્પર્શ કરવાની ત્રણ રીત હોય છે. પ્રથમ આગળ વળીને અને પગને સ્પર્શ કરવાની મૂળભૂત રીત છે. બીજું તમારા ઘૂંટણ પર નીચે બેસવું અને પછી અન્ય વ્યક્તિના પગને સ્પર્શ કરવો.
ત્રીજું અને અંતિમ પગલું એ છે કે તમે તમારા પેટ પર સૂઈ જાઓ અને તમારા કપાળને જમીનને સ્પર્શ કરો, જેને સાષ્ટાંગ પ્રણામ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તે સામાન્ય રીતે હિંદુ મંદિરોમાં ભક્તો દર્શન કરવા જાય ત્યારે આવું કરવામાં આવે છે.
પગને સ્પર્શ કરવા માટે આગળ નમતી વખતે, તમારી પીઠ અને પેલ્વિસમાં ખેંચાણ આવે છે. જ્યારે તમે ઘૂંટણિયે પડો છો અને પછી કોઈ વડીલના પગને સ્પર્શ કરો છો, ત્યારે તમારા ઘૂંટણ વળેલા હોય છે અને તમારા શરીરના તમામ સાંધાઓ ખેંચાઈ જાય છે, જેનાથી તમને સાંધાના દુખાવામાં રાહત મળે છે.
ત્રીજી રીતે ચરણ સ્પર્શ કરવાથી તમારું આખું શરીર ખેંચાઈ છે અને શરીરનો દુખાવો મટી જાય છે. વડીલોના ચરણ સ્પર્શ કરવાથી ઘણી રીતે લાભ થાય છે, તેથી ઘરના વડીલોએ આ પ્રથાની વિધિ પોતાના બાળકોને અવશ્ય કરાવવી જોઈએ.
કદાચ આટલા બધા ફાયદા વિશે તમે પણ પહેલા જાણતા નહીં હોય. જો તમને આ લેખ પસંદ આવ્યો હોય તો આવા વધુ લેખો વાંચવા માટે રસોઈનીદુનિયા સાથે જોડાયેલા રહો.
