પહેલાના સમયમાં બાળકો ઘરની બહાર જ રમતા હતા અને આજના સમયમાં બાળકો ગાર્ડનમાં રમવાને બદલે તેમનો મોટાભાગનો સમય મોબાઈલમાં વિડિઓ જોઈને અને ગેમ રમીને પસાર કરે છે. આજના સમયમાં બાળકો કલાકો સુધી સ્માર્ટફોનમાં વિડિઓ જોવામાં કે ગેમ રમવામાં વિતાવે છે.
તે જ સમયે, અમુક માતા-પિતા પણ ક્યારેક બાળકને શાંત કરવા અથવા બાળકોની જીદને કારણે બાળકોને મોબાઈલ આપી દે છે. જેમ મોબાઈલ એ બાળકનું રમવા માટેનું રમકડું છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે મોબાઈલ તમારા બાળકના સ્વાસ્થ્ય માટે કેટલું નુકસાનકારક છે?
તબીબોનું કહેવું છે કે 9 થી 10 વર્ષની વયના બાળકો જે સ્માર્ટફોન અને વિડિયો ગેમ્સ વગેરેમાં દિવસમાં 7 કલાકથી વધુ સમય પસાર કરે છે તેઓના કૉર્ટેક્સ (મગજનું બાહ્ય પડ) સમય પહેલા પાતળું થઇ શકે છે.
સ્ક્રીન પર વધારે સમય વિતાવવાથી માત્ર આંખોને જ અસર થતી નથી, પરંતુ પહેલા 6 વર્ષમાં બાળકનું મગજ ઝડપથી વિકસિત થાય છે અને તેને નિષ્ક્રિય બેસી રહેવાને બદલે સર્જનાત્મક ઉત્તેજનાની જરૂર હોય છે. મોબાઈલ સ્ક્રીન કન્ટેન્ટ માત્ર નિષ્ક્રિયતા જ વધારે છે.
મગજના વિકાસ પર અસર : એક સમયમાં 10 મિનિટથી વધુ સમય માટે એક્સપોઝર મગજના વિકાસને અસર કરી શકે છે. આજે બાળકોમાં સ્ક્રીન ટાઈમમાં વધારો થયો છે. જો કે તમારું કામ પતાવવા માટે તમને ઉપયોગી લાગી શકે છે અથવા બાળકને વિડિઓ ચલાવીને ખવડાવાનું સરળ લાગે છે, પરંતુ લાંબા ગાળે સ્વાસ્થ્ય અસરો પડી શકે છે.
જમતી વખતે ફોન પર કંઈક જોઈને ખાવાવાળા બાળકો વધુ ડોઝ લઈ શકે છે. તેઓ ખોરાક અને મનોરંજન વચ્ચે બિનઆરોગ્યપ્રદ જોડાણો બનાવવાનું શરૂ કરી શકે છે. માયોપિયા અથવા તો ટૂંકી દૃષ્ટિની દ્રષ્ટિએ પણ અતિશય સ્ક્રીન સમય પસાર કરવો જોખમી હોઈ શકે છે. આ આંખો પર વધુ પડતો તણાવ લાવી શકે છે અને આંખોમાં ડ્રાયનેસ આવી શકે છે.
સંયમ સારા સ્વાસ્થ્યની ચાવી છે : ગેજેટ્સના માધ્યમથી વિવિધ સ્ટ્રીમ દ્વારા પ્રાપ્ત થતી માહિતી મગજના ગ્રે-મેટરની ઘનતાને ઘટાડી શકે છે, જે સમજશક્તિ અને ભાવનાત્મક નિયંત્રણ માટે જવાબદાર છે. આ ડિજિટલ યુગમાં સંયમ જ એ સારા સ્વાસ્થ્યની ચાવી છે એટલે કે, ટેકનોલોજીનો ઓછામાં ઓછો ઉપયોગ હોવો જોઈએ.
મોબાઈલની આદતથી બચવા માટે ટિપ્સ : તમે બાળકોને વ્યસ્ત રાખવા માટે તેમને ફોન આપવાને બદલે તેમની સાથે વાત કરી શકો છો અને તેમની સાથે થોડો સમય પસાર કરી શકો છો. આનાથી કોઈપણ તેમને મોબાઈલની જરૂરિયાત દૂર થઈ જશે.
ઘરમાં કોમ્પ્યુટર કે ટીવીને રૂમમાં રાખવાની બદલે ખુલ્લી જગ્યાએ રાખો. આ રીતે તે કેટલો સમય પસાર કરે છે તે ટ્રૅક કરવાનું અને સ્ક્રીન સમયને મર્યાદિત કરવાનું સરળ બનશે. એક નિયમ બનાવો કે દિવસના થોડા કલાકો આખા ઘર માટે કોઈપણ વ્યક્તિ મોબાઈલ કે ટીવી કે કોમ્પ્યુટર પર સમય નહિ પસાર કરે.
જો, માતાપિતા તરીકે તમે મોબાઈલ અને કોમ્પ્યુટર પર ઘવધારે પસાર કરો છો તો તમને જોઈને બાળકો સ્વાભાવિક રીતે જ તમારી જેમ કરશે. તેમના માટે એક સકારાત્મક રોલ મોડલ તમે જ બનો.
જમવાની સાથે મોબાઈલનો ઉપયોગ ના કરવો જોઈએ અને પરિવાર સાથે બેસીને ખાવાનો સમય અલગ રાખવો જોઈએ. આ નિયમનું બધાને પાલન કરાવો. ખાતરી કરો કે તમારા બાળકો ઘરની બહારની પ્રવૃત્તિઓમાં પૂરતો સમય પસાર કરે. આનાથી તેઓ સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ કરવામાં પ્રેરિત થશે.
