ભારતમાં લોકો ઉપવાસ કરવામાં ખુબ મને છે. ઉપવાસ આપણી ખાવાની ટેવને કંટ્રોલ કરે છે, જેથી વજનને પણ નિયંત્રિતમાં રહે છે. ઉપવાસ પરંપરાગતથી ચાલ્યું આવે છે અને મહાન યોગીઓ અને ઋષિઓ પણ તેનું મહત્વ જણાવે છે. જો આપણે વિજ્ઞાન અને દ્વૈત એક્સપર્ટની વાત કરીએ તો, તૂટક તૂટક ઉપવાસને પણ વૈશ્વિક મહત્વ મળવા લાગ્યું છે.
આ માટે ઘણા સંશોધનો પણ કરવામાં આવ્યા છે જે સાબિત કરે છે કે ઉપવાસ શરીર માટે કેટલો ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. ઉપવાસ કરવાના પણ નિયમો અને રીતો ઘણી હોઈ શકે છે. ઉપવાસ કરવાથી શરીર ડિટોક્સ થાય છે અને આ કારણથી તમારે ક્યારેક ઉપવાસ તો કરવો જ જોઈએ, પરંતુ લોકો ઉપવાસનો અર્થ બીજો સમજે છે.
લોકો સમજે છે કે સાબુદાણાના વડા અને ફરારી ઢોસા ખાવા, પરંતુ સાચું છે કે તે તમારા શરીરને ડિટોક્સ કરવાનું છે. ઉપવાસ રાખવા માટે કેટલાક નિયમોનું પાલન કરવું પણ જરૂરી છે. તમારા શરીરને ડિટોક્સ ઘણી રીતે કરી શકો છો. તો ચાલો જાણીયે ઉપવાસ વિશે કેટલીક મહત્વપૂર્ણ માહિતી. તેને કરવાથી શારીરિક સ્તરે થતા ફાયદા વિશે.
ઉપવાસ કરવાથી શું ફાયદો થાય છે? આપણા પાચનતંત્રને જરૂરી રાહત આપે છે જેની તેને જરૂર હોય છે. આ બિલકુલ એવું છે જે રીતે આપણે રાત્રે સૂઈએ છીએ ત્યારે આપણું શરીર ખૂબ જ રિલેક્સ રહે છે. આપણા આંતરડાને હંમેશા ઉપવાસની જરૂર હોય છે, તો તમે પણ અઠવાડિયામાં કે 15 દિવસમાં એકવાર ઉપવાસ જરૂર કરો.
ઉપવાસ કરવાથી શરીરમાં હીલિંગ એક્ટિવ થાય છે અને તે તે શરીરને તાજગી આપે છે, શરીરને ડિટોક્સ કરે છે અને ઉપવાસ કરવાથી શરીર રિલેક્સ થાય છે. આ ઉપરાંત જો સ્વાસ્થ્યના સંબંધમાં જોવામાં આવે તો આપણા શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે પણ ઉપવાસ ખૂબ જરૂરી છે.
ઉપવાસ સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત ઘણી સમસ્યાઓમાં મદદ કરી શકે છે જેમ કે મોટાપા, હાઈ કોલેસ્ટ્રોલ, લીવરની સમસ્યા, કેન્સર, થાઇરોઇડ, હોર્મોનલ સમસ્યાઓ, ત્વચાની સમસ્યાઓ, તણાવ સંબંધિત સમસ્યાઓ, ખીલ વગેરે.
ઉપવાસ કેટલી રીતે કરી શકાય? હવે ચાલો આપણે વિવિધ પ્રકારના ઉપવાસ વિશે વાત કરીએ જેની તમે મદદ લઈને તમે પણ કરી શકો છો. અમે તમને 10 ઉપવાસ વિષે માહિતગાર કરીશું, તો તમે તમારા શરીરની સ્થિતિ પ્રમાણે કરી શકો છો.
1. ડ્રાય ફાસ્ટ : આ એવો એક ઉપવાસ છે જેમાં ના તો પાણી પીવામાં આવે છે અને ના તો ભોજન લેવામાં આવે છે. આવા ઉપવાસને તરત જ કરવાનો પ્રયાસ ના કરવો જોઈએ, પરંતુ ધીમે ધીમે તેનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ અને તેની શરૂઆત થોડા કલાકોથી કરવી જોઈએ. આવો ઉપવાસ કરતા પહેલા તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.
2. પાણીવાળો ઉપવાસ : જેના નામ પરથી જ ખબર પડી જાય છે કે ,ઉપવાસમાં માત્ર પાણી પીવામાં આવે છે અને ખોરાક ખાવામાં આવતો નથી. લો બીપી ધરાવતા લોકોએ આ ઉપવાસ બિલકુલ ના કરવો જોઈએ. આ પ્રકારનો ઉપવાસ તમને હાઇડ્રેટેડ રાખે છે.
3. ફળાહાર : આ ઉપવાસમાં ફક્ત ફળો જ ખાવામાં આવે છે. ઘણા લોકો નવરાત્રી અને જન્માષ્ટમી જેવા ધાર્મિક દિવસોમાં આ ઉપવાસ કરે છે. તેમાં મીઠું લેવામાં આવતું નથી અને મીઠાથી શરીરને ડિટોક્સ કરવામાં આવે છે.
4. અનાજ ના ખાવાનો ઉપવાસ : આ ઉપવાસ, જે લોકો ભૂખ્યા નથી રહી શકતા અને જેમને સ્વાસ્થ્ય પ્રમાણે થોડું મીઠું લેવું જરૂરી છે તેમના માટે તે સારો છે. આ ઉપવાસમાં માત્ર અનાજ જ ખાવામાં આવે છે.
5. મીઠું અને ખાંડ નો ઉપવાસ : આ એક એવો ઉપવાસ છે જેમાં મીઠું અને ખાંડનો ઉપયોગ કરવામાં નથી આવતો. આ ઉપવાસમાં તમે અનાજ પણ ખાઈ શકો છો, પરંતુ શરીરને મીઠું અને ખાંડથી ડિટોક્સ કરવામાં આવે છે.
6. સોશિયલ મીડિયાનો ઉપવાસ : સોશિયલ મીડિયા શારીરિક સ્વાસ્થ્ય પર ઓછી અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર વધારે ખરાબ અસર કરે છે. સોશિયલ મીડિયાથી દૂર રહેવું તમારી આંખો માટે જ સારું નથી પરંતુ તે તમને માનસિક શાંતિ પણ આપી શકે છે, તો સોશિયલ મીડિયા પણ કરવો જરૂરી છે.
7. પ્રવાહી ઉપવાસ : આ એક એવો ઉપવાસ છે જેમાં માત્ર હર્બલ ડ્રિંક્સ જ પીવામાં આવે છે અને તેમાં તમે જીરાનું પાણી, વરિયાળીનું પાણી, બીજા હર્બલ સિરપ વગેરે પી શકો છો. આ શરીરને ડીટોક્સ કરવા માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક સાબિત થાય છે.
8. નેગેટિવિટી ઉપવાસ : કોઈપણ પ્રકારની ઈર્ષા, ખોટી વિચારસરણી, ખોટા સમાચાર વગેરેથી દૂર રહેવું એ પણ એક ઉપવાસ જ છે. માનસિક શાંતિ માટે આ ઉપવાસ ખૂબ જરૂરી છે. જો તમને લાગે છે કે તમે નકારાત્મકતાથી ઘેરાયેલા છો તો તેનાથી દૂર રહેવાનો પ્રયાસ કરો.
9. તૂટક તૂટક ઉપવાસ : આ એક એવો ઉપવાસ છે જેમાં દિવસના અમુક કલાકો જ ખાવાનું અને પીવાનું હોય છે, બાકીના સમયમાં ખાવા-પીવાથી બચવાનું હોય છે. ઉદાહરણ તરીકે તમે 16 કલાક માટે ઉપવાસ કરી શકો છો જેમાં ઊંઘનો પણ સમાવેશ થાય છે.
10. સર્કેડિયન રિધમ ફાસ્ટિંગ : તમારી બોડી ક્લોક સેટ કરો અને એ જ રીતે ઉપવાસ કરો. કોઈપણ નિષ્ણાતની સલાહ વગર જાતે ઉપવાસ ના કરવો જોઈએ. આ કરવા માટે અઠવાડિયામાં એક કે બે દિવસ પસંદ કરવા જોઈએ. પરંતુ આ પ્રકારનો ઉપવાસ તમારી બોડી ક્લોકને યોગ્ય રીતે સેટ કરવા માટે ખૂબ જ સારો સાબિત થઈ શકે છે.
તમે તમારા શરીર માટે અનુકૂળ હોય તેવા ઉપવાસ કરી શકો છો. એક વાતનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ કે કોઈપણ ઉપવાસ કરતા પહેલા તમારે તમારા ડાયટિશિયન સાથે વાત જરૂર કરવી. જો તમને આ જાણકારી ગમી હોય, તમારા સ્વાસ્થ્યને ધ્યાનમાં રાખીને સાવધાની સાથે કરો. આવી જ બીજી જાણકારી મેળવવા માટે રસોઈનીદુનિયા સાથે જોડાયેલા રહો.
Comments are closed.